İlkbahar, yaz, sonbahar, kış… Hangi mevsimde doğduğunuz hüzünlü, melankolik, değişken ya da hareketli bir ruh halimiz oluşunu hakikaten etkiliyor olabilir üzere görünüyor.
Geçtiğimiz yıllarda yürütülen pek çok araştırma, doğulan mevsimin serotonin ve dopamin üzere kimi kimyasalların vücutlarımızdaki varlıkları üzerinde uzun vadeli tesiri olduğunu gösteriyor. Bu da doğduğumuz mevsimin ruh halimizi ve karakterimizi etkilediğini ortaya koyuyor. Farklı araştırmalar, konuya pek çok hastalığın da dahil olduğunu gösteriyor.
Önce araştırmaların ayrıntılarına göz atalım;
Avrupa’nın önde gelen tıp fakültelerinden birine sahip; tıp ve sıhhat bilimleri üzerine kurulmuş esaslı bir üniversite olan Semmelweis University’den Asst.Prof. Xenia Gonda ve takımı tarafından yürütülen bir araştırmada Gonda, 400’den fazla katılımcıya birtakım sorulardan oluşan bir anket sundu.
Ankette yer alan sorular genel psikolojik ve ruhsal durumu anlamaya yönelik sorulardı. ”Ruh halim çoklukla sebepsiz yere değişebilir”, ”Her şeyden çok şikayet ederim” üzere sorulardan oluşan ankette iştirakçiler varsayım edeceğiniz üzere ‘onlara ne kadar uyduğuna’ yönelik karşılıklar verdiler.
Elde edilen karşılıklar ve doğum tarihleri karşılaştırılarak incelendi. Belirli karşılıklar ile duygudurum bozuklukları ve doğum tarihleri ortasındaki ilişkiler derlendi ve sonuçlar bir ortaya getirildi.
Bu araştırmaya nazaran doğulan mevsim ve kimi duygudurum özellikleri şöyle açıklanıyor;
- Hüzünlü ve sevinçli ruh halleri ortasında süratli, sık dalgalanmalarla karakterize edilen ‘siklotimik mizaç’ kışın doğanlara kıyasla yazın doğanlarda değerli ölçüde daha yüksek.
- Aşırı olumlu olma eğilimi olan hipertimik mizaç ilkbahar ve yaz aylarında doğanlarda çok daha yüksek.
- Kışın doğanlar, yılın başka vakitlerinde doğanlara nazaran asabi mizaca çok daha az eğilimli.
- Sonbaharda doğanlar, başka aylarda doğanlara nazaran önemli ölçüde daha düşük depresif mizaç eğilimi gösteriyor.
Yıllardır yürütülen pek çok çalışma, doğum mevsimi ile kişiliğimiz ve hatta hastalıklarımız ortasında bir temas olduğunu doğruladı
1992 yılında yürütülen bir araştırma, dışa dönüklük, nevrotiklik, dürtüsellik, maceraperestlik, empati ve denetim odağı üzere kişilik özellikleri ile doğum mevsimi ortasında manalı ilgiler olduğunu ortaya koymuştu.
Bir diğer araştırma ise ‘yazın doğan kişilerin’ hayatın her alanında kendilerini kışın doğan şahıslara nazaran çok daha ‘şanslı hissettiklerini’ ortaya koydu. Tıpkı çalışmada yazın doğan bireylerin nevrotik kişilik özelliklerine kışın doğanlara kıyasla daha az sahip olduğu ve tekrar yazın doğan bireylerin dışa dönük, kışın doğan şahısların içe dönük olduğunu da gösterdi.
Üstelik tekrar çok sayıda araştırma, doğum ayı ile hastalıkların gelişmesi ortasında da bir irtibat olduğunu ortaya koydu. Örneğin bir araştırmada kış aylarında doğanlarda epilepsi görülme oranı yılın öteki vakitlerine nazaran çok daha fazlayken MS hastalığı, ALS ve Parkinson hastalıklarının yaz doğumlularda daha fazla görüldüğü saptanmış.
Konu hakkında buraya ekleyemeyeceğim kadar fazla sayıda araştırma var ve her biri temelde birebir şeyi söylüyor; doğduğumuz mevsim kişiliğimize dair pek çok şeyi etkiliyor. Ama bu türlü deyince aklınıza burçlar ve gezegenlerin tesiri falan gelmesin. Sebebin bunlarla hiç ilgisi yok.
Peki nasıl oluyor da doğduğumuz mevsim kişiliğimizi etkiliyor?
Yürütülen sayısız araştırma bu noktada anne karnında geçirilen periyoda odaklanıyor. D vitaminine maruz kalma oranı, dönemsel olarak değişen beslenme alışkanlıkları, tekrar annenin maruz kaldığı enfeksiyonlar, hamileliğin son aylarında dış etkenlere (mevsime, hava durumuna vb.) bağlı olarak gelişen dopamin hassasiyeti üzere noktalara; anne karnı sürecinin dopamin, serotonin üzere kimyasalların salgılanması üzerindeki tesirlerine işaret ediliyor.
Ayrıca hava kirliliği üzere çevresel faktörlerin de tesirli olabileceği düşünülüyor. Fakat yürütülen çok sayıda araştırmaya karşın her bir durum için spesifik olarak tek bir münasebet gösterilemiyor.
Bu araştırmalar kıymetli zira hem kalp hastalıklarından Parkinson üzere rahatsızlıklara hem de depresyon, bipolar bozukluk, intihar eğilimi üzere ruhsal rahatsızlıklara pek çok kritik bahis başlığı bu durumdan etkileniyor üzere görünüyor. Elde edilen daha fazla bilgi ile insan sıhhati ile ilgili kritik gelişmeler yaşanabileceği düşünülüyor…
- Kaynaklar: Science Daily, Is personality linked to season of birth?, Season of birth and personality in healthy young adults, Born lucky? The relationship between feeling lucky and month of birth, Season of birth in relation to personality and blood groups
