Borsa İstanbul’da günlerdir süren düşüş halen cevap arayan bir soru halinde özellikle geçen yıl akın eden küçük yatırımcının ‘Borsa neden düştü?’, ‘Borsa neden düşüyor?’ sorusuna yanıt aramasında neden oluyor.
BIST 100 endeksi güne başlarken, 5 bin 5 puan seviyesinden yükselişle rahatlatma çabasına girse de bunun satış fırsatı olarak kullananların harekete geçmesiyle yeniden eksi seyre geçti.
BIST 100 endeksi güne başlarken, 5 bin 5 puan seviyesinden yükselişle rahatlatma çabasına girse de bunun satış fırsatı olarak kullananların harekete geçmesiyle yeniden eksi seyre geçti.
Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi geçen yıla 1.871,25 puandan başlarken, 2022 yılını 5 bin 509,42 puandan tamamlamıştı. Yıl boyunca yükselişiyle hem güldüren hem kazandıran birçok hisse olurken, dönem dönem hisse bazlı olduğu kadar endeks genelinde de tartışmalar yoğunlaşmıştı.
Dolardaki yükselişte TCMB liderliğinde sınırlamaların görülmesi, altının Fed politikalarıyla baskılanması derken enflasyonun da yüzde 85,51’e kadar çıkmasıyla bir kaçış alanı yaratan Borsa, ev ve araba gibi varlıkların fiyatlarındaki yükselişle de her alanda ilgi çekmeyi başarmıştı.
TCMB’nin faiz indirimlerini sürdürmesiyle de mevduatta negatif getirinin fidan boyutundan kavak ağacına dönüşmesiyle Borsa İstanbul getiride tek kaldı. Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine göre, BIST’e yıl boyunca 1 milyon 457 bin 452 kişi adım atarken, toplam yatırımcı sayısı 3 milyon 749 bin 409 kişi oldu.
2023 yılına girildiğinde (geçen haftalarda), Borsa’da alternatifsiz ilgi ortamında seçimlere de yaklaşıldığından sürmesi beklenen çılgın yükseliş birden ortalığı kırmızıya boyadı.
Yılın ilk işlem gününde yükselişle günü tamamlayarak alışık olunan rekorlara yenisini ekleyen endeks, sonrasında başladığı düşüşü arada bir gün ara verse de 7. günde de sürdürüyor.
Peki o zaman gelelim herkesin aklındaki sorulara: Borsa neden düştü? Borsa neden düşüyor? Borsa düşmeye devam eder mi?
Borsa’da düşüş tüm uzmanlar tarafından öncelikle bir soluklanma şeklinde teknik düzeltmelerle açıklandı. Halen de bu şekilde açıklanabildiği grafikte de? görülüyor. Hareketli ortalamalara bakıldığında bugün yeniden 50 GHO’nın altına sarktığı görülen endeksin 20 Aralık 2021 ve manipülatör soruşturmalarının olduğu Eylül 2022 harici tam anlamıyla bir düzeltme yapmaması ilgi çekerken, sabahki yükselişle de 5 bin puanı aşmakta zorlandığı da anlaşılıyor.
Jeopolitik ve siyasi gelişmeler de etkili oluyor. İçeride 2023’te Türkiye’yi kritik bir seçim beklerken, bu alanda seçim tarihi, adaylıklar ve davalık süreçler de yakından izleniyor.
Diğer yandan 2022 Şubat sonu başlayan Rusya-Ukrayna savaşı halen sürüyor. Dünyada biten pandemi küresel üretim üssü Çin’de halen etkilerini gösteriyor. Emtia fiyatlarında dalgalanma sürerken, Fed’in faiz artışlarının süreceği beklentisi de dolar üzerinde halen yönlendirici oluyor. Dünyada enflasyonda zirvenin geride kaldığı düşünülse de resesyon beklentileriyle kol kola yol gözlüyor olması da ayrı bir yerden yaklaşıyor.
Ekonomi yönetimine dair verilerin dalgalı olması sektörel ve hisse bazlı etkilerini sürdürürken, piyasada da yabancı payının tarihi dip seviyelerinde bulunması ve yabancı çıkışının sürüyor olması dalga boyunu da artıran etkenlerden oluyor.
Bankalara yönelik düzenlemeler, döviz tarafında liralaşma baskısı, yurt içi ve dışı ekonomik konjonktürle gelişen dış ticaret, sanayi gibi alanlardaki veriler zaten bir etki yaratıyor.
Halka arzların da bu süreçte hızlanması ve artması para çıkışından ziyade hisse değişimlerinde etkili oluyor.
Son olarak 2019 yılı başlarında yüzde 66 seviyelerinde olan yabancı yatırımcı payı 2020’nin başında da yükselse de o günden bugüne hızlanan bir düşüşle şu dönem yüzde 29 seviyelerinde bulunuyor.
Bu da ‘biz bize’ bir ortam yaratınca piyasadaki ‘yerli büyük oyunculara’ alan açıyor. Yüksek volaliteler de bu kaynaktan fışkırıyor.
Borsa’da düşüş sürer mi? Borsa yükselişe geçer mi?
Kısa ve net bir şekilde uzmanların çoğu uzun vadede yükseliş trendinin bozulmadığına işaret ederken, BIST alternatifsizliğini de koruyor. Konut fiyatlarında düşüş, döviz tarafında yükselişin hızlanması ya da enflasyonda hızlı bir geri reel çekilme yaşanmadığı müddetçe bu ortamın da bozulmayacağı düşünülüyor. Tabi tüm bu beklentilerin seçime kadar olan süreç için geçerli olduğu da vurgulanırken, seçim sonrası için herkes belirsiz bir ortamda çoklu senaryolar dahilinde strateji hazırlıyor.
